Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike ka njoftuar se në vitin 2018 ka pasur dy raste të reja të sëmundjes së malaries në Kosovë, të dyja raste të importuara nga shtetasit që kanë qëndruar për kohë të caktuar në Kongo dhe Nigeri.
Sipas IKSHP-së, situata epidemiologjike me malarie është në kontroll të plotë dhe në mbikëqyrje permanente.
Përmes një njoftimi për media, IKSHP ka thënë se në periudhën e pasluftës në Kosovë janë raportuar 7 raste me malarie.
Malaria është sëmundje ngjitës, obligative transmisive, që për nga dekursi klinik mund të jetë akute apo kronike. Malaria ka shtrirje të gjerë gjeografike me koncentrim në zonat tropikale, subtropikale dhe ato me klimë të butë (kontinenti i Afrikës dhe Amerikës latine). Më shumë se një miliardë njerëz jetojnë në regjionet malarike, miliona prej tyre janë të infektuar dhe një numër i konsiderueshëm vdes nga sëmundja.
Malaria shkaktohet nga protozoa e gjakut e gjinisë Plazmodium. Njihen rreth 50 lloje të plazmodiumeve ku 4 prej tyre janë patogjene për njeriun;
a. Plazmodium malarie
b. Plazmodium vivax
c. Plazmodium falciparum
d. Plazmodium ovale
Sëmundja e malarjes është e përhapur në zonat tropikale, subtropikale dhe ato me klimë të butë.
Më shumë se një miliardë njerëz jetojnë në regjionet malarike, miliona prej tyre janë të infektuar dhe një numër i madh vdes nga sëmundja.
Pas pickimit të mushkonjës duhet të kalojë 7 deri 14 ditë për t’u shfaqur shenjat e sëmundjes te njeriu. Sëmundja shfaqet me ethe të forta e me të dridhura, të cilat e zënë njeriun herë pas here zakonisht në mbrëmje. Pastaj shfaqet temperaturë e lartë 39-40ºC, djersitje, fytyrë të skuqur, mundim, vjellje, kokëdhembje dhe shpejtim të pulsit. Te fëmijët sëmundja mund të shoqërohet me konvulzione për shkak të temperaturave të larta. I sëmuri i cili nuk mjekohet me kohë mund të bartë sëmundjen me gjakun e tij deri në tri vjet. Sëmundja bartet përmes gjakut të infektuar me transfuzion.
Sëmundja mjekohet me barna kundër malaries të cilët shkatërrojnë parazitët e malaries në gjakun e njeriut të sëmurë.
Nga malaria mund të sëmuren të gjithë pa dallim gjinie, moshe, race, profesioni apo përkatësie kombëtare po që se pickohen nga mushkonja që bartë me vete parazitin e malaries.
Malaria më së shpeshti shfaqet në pranverën e vonshme, verë dhe vjeshtë.
Për t’u mbrojtur nga malaria duhet luftuar mushkonjat të cilat bartin sëmundjen,
Të gjithë personat që jetojnë në vendet ku ka mushkonja apo udhëtojnë në vendet tropikale duhet të përdorin repelent) për të parandaluar pickimin nga mushkonjat. Duhet gjithashtu të aplikohen rrjetat rreth shtratit të gjumit në vendet ku ka mushkonja dhe nuk mund të mbrohemi ndryshe.
Mjekimi me antimalarik duhet të fillojë posa të diagnostikohet sëmundja.
Deri sot akoma nuk është zbuluar vaksinë efikase kundër malaries.
“Rastet e malaries pritet të kemi edhe në të ardhmen duke pasur parasysh se situata epidemiologjike me malaria në vendet endemike është e pasigurt. Në vitin 2016 në botë nga kjo sëmundje janë prekur 216 milion raste në 91 shtete me 445.000 raste fatale”, thuhet në njoftimin e IKSHP-së. “Problemi qëndron se pacientët në fjalë edhe pse mjekohen dhe konsiderohen të shëruar janë potencialisht burim i infeksionit (bartës të shkaktarit të sëmundjes deri në 3 vjet)”.
IKSHP ka dhënë rekomandime se çka duhet të bëjnë qytetarët e Kosovës që të mos rrezikohen nga malaria.
Pasi janë bartës të infeksionit për 3 vjetët e ardhshëm, mundësia e paraqitjes së rasteve autoktone ekziston për shkak të prezencës së mushkonjave Anopheles.
• Të gjithë qytetarët tanë të cilët udhëtojnë në zonat endemike duhet t’i përmbahen rekomandimeve ndërkombëtare për marrje të masave parandaluese me marrjen e antimalarikëve dhe gjithsesi para udhtimit të konsultohen me epidemiologët e Institutit Kombëtar.
• Shtetasit e huaj me origjinë nga zonat endemike me malaria të cilët vijnë në Kosovë duhet të dëshmojnë se nuk janë të infektuar me sëmundjen e malaries dhe për çdo shenjë klinike të paraqiten në Institutin Kombëtar për diagnostikim dhe te infektologu për trajtim.
